කුඩා කතරගම සොරගුණේ දෙවොල් බිම ආශි‍්‍රතව සිදුවූ නාහිමි ඝාතනය පිළිබඳ දුක්බර මතකය සිහිපත්කළ සොරගුණේ රජ මහා විහාරස්ථානයේ වත්මන් විහාරාධිපති සොරගුණේ පඥානන්ද හිමියන්ගෙන් සහ හල්දුම්මුල්ල ශාසනාරක්‍ෂක බල මණ්ඩලයේ ලේඛකාධිකාරී සොරගුණේ පඥාවාස හිමියන් නමැද සමුගත් අපි මෙම විහාරස්ථානයට පෙර පැවැති ප‍්‍රදේශයේ ප‍්‍රධානතම බෞද්ධ ආගමික මූලස්ථානය සොයා ගමන ආරම්භ කළෙමු.
බෝගන්දෙන විහාරය 16, 17, 18 යන සියවස්වල ඉතිහාස දත්ත විහිද යන්නකි. මෙයද යාපා රජතුමා සොරගුණේ පුංචි කතරගම දෙවොල ඉදිකළ කාලයටම අයත් බව කියති.
ගුණසේකර
දෙවොල කරවූ රජු එහි පිරිත් නිලය සඳහා මාගන්දන විහාරයේ ගණින්නාසේලාට පැවරූ බව බෝගන්දන සන්නස හා සොරගුණේ ගම්පත සාක්කි දෙන්නේය.
ගණින්නාන්සේලා මේ පින්බිම ආරක්‍ෂාකරගෙන දියුණු කළ බව ද සඳහන් වේ.
අද කාපට් යොදා සංවර්ධනය කර ඇති එදා රජ මාවතේ ගමන් කරමින් සිටිය දී ගණින්නාන්සේලා යනු කවරෙක්දැයි මෙනෙහි කළෙමි. ගණින්නාන්සේලා යනුවෙන් හැඳින්වූයේ එකල්හි වෙහෙර විහාරස්ථාන භාරකාරත්වය දරන ලද උපසම්පදා නොවූ සාමණේර පිරිසකට බව කියති.
තම පියාණන් මරා රජකම ලබාගත් 1 වැනි රාජසිංහ රජතුමා ඒ පව නිවාරණය කරන්නට මගක් නැති බව බුදු දහමේ සඳහන්ව ඇති බව අසා කෝපයට පත්ව බුදුසසුන වැනසූ කාලයක් ගැන අසන්නට ලැබේ. එකල රජුගේ අණින් වෙහෙර විහාර, බණ පොත් ගිනිබත් කළ අතර බෞද්ධ භික්‍ෂූන් වහන්සේලාද ඝාතනය කෙරිණ.
මේ නිසා බොහෝ භික්‍ෂුන් වහන්සේලා සිවුරු හැරදමා ගිහියන් මෙන් ගත කළ බවත් කියති. කෙසේ නමුත් මොවුන් ඇතමෙක් අඳනය උඩින් ගිහි ඇඳුමක් ඇඳගෙන සිටි බවත් ආගමික වතාවත් වලදී ගිහි ඇඳුම ඉවත් කර එය අවසන්ව නැවත පොරවා ගත් බවටත් තොරතුරු ඇතැයි ඌව බින්තැන්න දෙපළාතේ ප‍්‍රධාන සංඝනායක රාජකීය පණ්ඩිත නාපටවෙල ධම්මානන්ද හිමියෝ පැවසූ අයුරුද මට සිහිවිය.
කෙසේ වෙතත් ගණින්නාන්සේලා දිවි පරදුවට තබා ශාසනික මෙහෙයක් සිදුකළ පිරිසක් බව නම් පැහැදිලිය.
කිලෝ මීටර් 5 ක පමණ දුර ගමන් කළ පසු අප ළඟා වූයේ වෑඑළිය ගම්මානයටය. මෙහි ඇති වැව නිසා ගම එළිය වූ බැවින් මෙම ගමට වෑඑලිය නම ලැබී ඇති බවට ජනප‍්‍රවාදයකි.
එහෙත් තවත් ජනප‍්‍රවාදයකින් කියවෙන්නේ මෙම වැව පතුලේ රන් වෑයක් සඟවා ඇති නිසා වෑඑළිය නම ලැබී ඇති බවය.
දිගු ඉතිහාසයක් ඇති මෙම වැව පිළිබඳව ඉපැරැණි මැදගම සන්නසෙහි ද සඳහන්ව තිබේ.
එහි සඳහන්ව ඇත්තේ යාපා රජ දවසටත් පෙර සිටම මෙම වැව පැවති බවයි. යාපා මහ රජුගේ තාවකාලික ගමන් මාලිගාවක් මෙම වැව අසළ තිබූ බවත් රජතුමා විසින් වැව පිළිසකර කරනු ලැබූ බවත් එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් වේ.
කලක් මැණික් ගරන්නන් විසින් විනාශ කරනු ලැබීම නිසා වැව ආශ‍්‍රිත බිම පතහක් වී ඇති අතර දුරාතීතයේ අක්කර 36 ක් පමණ වූ මේ වැව අද අක්කරයකට පමණක් සීමා වූ වැවක් බවට පත්ව ඇත.
මෙම වැව මැණික් ගැරීම සඳහා රුපියල් කෝටි ගණනකට ව්‍යාපාරිකයන්ට පැවරීමට සූදානම්ව සිටියදී ගම්වැසියන් හා ගොවි සංවිධාන පාරට බැස දැවැන්ත උද්ඝෝෂණයක් දියත් කළ හැටි මට ද මතකය. එදා එය අපි මාධ්‍යයට වාර්තා කළෙමු.
වල්අලි වැනසූ නිවසක්
මහජන විරෝධය නිසාම තම අදහස ඉවත් කර ඉතිරි වූ වැව කොටස හෝ සංවර්ධන කර දීමට බලධාරින්ට සිදුවිය.
කෙසේ නමුත් වැව කුඩා වීම නිසා වෑඑළිය ගම්මානයේ රජ දවස සිට පැවත එන වෙල්යායේ වැඩ කරන්නේ එක් කන්නයකට පමණක් බව දැනගන්නට ලැබිණ.
මේ අතර මෙහි ඉඩම්වල අයිතිය ඇතැයි පවසමින් යළිත් වරක් වැව් තාවල්ල ආසන්නටයම අත්පත් කර ගැනීමට යන පිරිසක් පිළිබඳව ගොවි සංවිධාන හා ගම්වැසියෝ අනතුරු හඟවති.
මෙම වැව ආසන්නයේ තිබූ බව කියන යාපා රජුගේ ගමන් මාලිගය සොයා අප වෙහෙසුනද එම මාලිගාවේ පාදමේ ගල්ද ගලවාගෙන ගොස් ඇති අයුරු දක්නට ලැබිණ.
නිධන් හොරු මෙහි තැන් තැන් කැණීම් කර තිබෙන අයුරු ඛේදජනකය.
රන් ආයුධ ගල්ගේ නම් වූ ගල් ගුහාවක් මේ ආසන්නයේ තිබූ බවත් සොරගුණේ දේවාලයට සතුරු ප‍්‍රහාර එල්ල වන විට එහි තිබූ රන් ආභරණ හෙවත් රන් ආයුධ මෙහි තැන්පත් කර තිබූ බවත් සතුරු සේනා ගිය පසු යළි දේවොලට රැගෙන ගිය බවත් කියති. එනිසා මෙය රන් ආයුධ ගල්ගේ නම ලබා ඇත.
මේ ප‍්‍රදේශයේ යාපා රජතුමාගේ පලතුරු උයනක් තිබූ බවටද ඉතිහාසයේ සඳහනක් ඇතත් පලතුරු උයන පමණක් නොව ප‍්‍රදේශයේ අක්කර දහස් ගණනක වන පෙතද විනාශ කර තිබේ.
ස්වභාවික වනයෙන් පිරුනු දෙවොලේ ඉඩම් අක්කර දහස් ගණනක් පිට පළාත්වල ප‍්‍රකෝටිපති ව්‍යාපාරිකයන් හා දේශපාලඥයන් අත්පත් කරගෙන සිටින බව දැනගන්නට ලැබුණි.
ඓතිහාසික බෝධීන් වහන්සේ
අක්කර සියය, දෙසීය වශයෙන් කම්බි ගසා වෙන්කරගෙන ඇති මෙම ඉඩම් ලබාගෙන ඇත්තේ රබර් වැවීමට යැයි හඟවමිනි.
එහෙත් සිදුවී ඇත්තේ බුරුත, කරුවල, මහෝගනී, මැදිරිය, ගම්මාලූ වැනි රූස්ස ගස් ඇති ස්වභාවික වනය මුළුමනින්ම කපා බිම හෙළා රැගෙන යාමය. තවදුරටත් යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර යොදා මේ විනාශය සිදුකරන අතර වගකිවයුතු අය දෑස වසාගෙන ඇතැයි ගම්වැසියෝ කියති.
ගස් කැපීම, වන සතුන් දඩයම පමණක් නොව තවත් නීති විරෝධී කටයුතු සිදුකරන බවත් කොළඹ මෙන්ම යාපනේ අනන්‍යතාව ඇති අයද සංක‍්‍රමණය වී ඇති බවත් දැනගන්න ලැබිණ.
ඒ පරිසර විනාශය අපටද දැකගත හැකි විය.
අපි වෑඑළිය හන්දියට පැමිණි පසු වෑඑළිය වල්මීතලාවේ ඇති පුරාවිද්‍යා ගවේෂණ කැනීමකට යමින් සිටි කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව මහතා ප‍්‍රමුඛ කණ්ඩායම හමුවිය.
මේ ප‍්‍රදේශයේ වසර 5500 ක පමණ වූ ඉතිහාසයක් මතුකරන සාධක කැණීම් වලදී හමුවූ බව පැවසූ රාජ් සෝමදේව මහතා මේ ඉතිහාසය මතුකරගෙන ආරක්‍ෂා කිරීම අනිවාර්යයෙන්ම කළයුතු කාර්යයක් බව කීවේය.
අප සොයා යන්නේ බෝගන්දෙන විහාරය බව පැවසූ විට මහාචාර්යවරයා එම ඉතිහාසයේ තවත් හෝඩුවාවක් අපට දුන්නේ මෙසේය.
‘‘අප දැනට කැණීම සිදුකරන වල්මීතලාවට යාව තිබෙන බෝගන්දෙන ප‍්‍රදේශයේ තිබී කි‍්‍ර.ව. 9 වැනි ශතවර්ෂයේ රචනා කරන ලද සෙල්ලිපියක කොටසක් අප ඊයේ දැක්කා. මං හිතනවා ඒක 4 වැනි උදය රජු විසින් කරවන ලද ලිපියක් කියල.
එතුමා මේ ප‍්‍රදේශයේ රාජකාරි චාරිකාවකදී බෝගන්දෙන විහාරයට දීමනාවක් දෙන්න ඇති. ලංකාවේ ඓතිහාසික වර්ධනය අධ්‍යයනය කිරීමේ මේ සාධක ඉතා වැදගත්. ඒ සඳහා ක‍්‍රමවත් පර්යේෂණ වැඩ පිළිවෙළක් අවශ්‍ය යැයිද මහාචාර්යවරයා කීවේය.
සබරගමුව පහළ ඌව මාර්ගයේ කොස්ගම හා වෑඑළිය අතර පිහිටි බෝපිටිය ගමට කිලෝ මීටර් 7 ක් අප යායුතුය.
ඒ සඳහා මාර්ගෝපදේශකයා වූයේ ඊ.එම්. ගුණසේකර (65) මහතාය. අතීතයේ වූ කැලෑ මාර්ගය වෙනුවට වේලිඔය ආශ‍්‍රිතව ඉදිකළ පෞද්ගලික විදුලි බලාගාරයක් වෙත යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර හා ඉදිකිරීම් ද්‍රව්‍ය රැගෙන යාම සඳහා කැලෑව දෙපළුකර කපන ලද මාර්ගයේ ටික දුරක් අපහසුවෙන් තොරව ගමන් කළහැකිය.
ඉන්පසු බරවාහන වල ටයර් තීරු ප‍්‍රමාණයක් පමණක් සිමෙන්ති දමා තිබුණත් මේ හේතුව නිසා තී‍්‍රවිලරයක් වත් ගමන්කළ නොහැකි තත්ත්වයට පත්ව ඇත.
ගමේ කීප දෙනෙකුට ත‍්‍රීවිලර් තිබුණත් ඒවා වෑඑළියේ නතර කර පයින් ගමට යාමට සිදුව තිබෙන බව ගුණසේකර කීවේය.
මේ දුක්ගැහැට විඳිමින් ඉදිරියට යන විටද අපට දක්නට ලැබුණේ මහා පරිමාණ පරිසර විනාශයකි.
බෝපිටිය ගම්මානය රජ දවස සිට පැවැත එන පාරම්පරික ගම්මානයක් වන නමුදු මාර්ග අපහසුතාව හා වල් අලි කරදරය නිසා අද පවුල් 11 ක් පමණක් මෙහි ජීවත් වෙති. සෙසු පවුල් ගම හැර ගොස් ඇති බව ගුණසේකර මහතා කීවේය. තවලම පිට තම කෘෂි අස්වැන්න වෑඑළියට රැගෙන ගිය සෙනෙවිරත්න හැර වෙනත් කිසිදු ගැමියෙක් මේ මාර්ගයේදී හමු නොවීය.
වල් වැදුණු රජමාවත
අඩි සිය ගණනක් වූ වෑයමක වෙහසකර ගමනකින් පසු අප බෝපිටිය ගම්මානයට පිවිසුනෙමු. ගම්මානය මැද පිහිටි බෝගන්දෙන විහාරයේ අද ඉතිරිව ඇත්තේ ගරා වැටුණු චෛත්‍යයේ කොටසක් පමණි. වරෙක සතුරු සේනා විසින්ද පසුකලෙක නිධන් හොරුන් විසින්ද මේ සෑය වනසා ඇති අයුරු හද කම්පාකරවනසුළුය.
පැරැණි ගල් කනු කීපයක්ද දැකිය හැකි විය. ඉපැරැණි බෝධීන් වහන්සේ තවමත් විරාජමාන වෙයි.
පුරාවිද්‍යා සංරක්‍ෂණයට හා ගවේෂණයකට ලක්විය යුතු වුවත් ඒ කිසිවක් නැතිව විනාශ මුඛයට යන බෝගන්දෙන විහාරයේ නටඹුන් වෙනුවෙන් ගම්වැසි පවුල් කරන පුදසත්කාර නම් ගෞරවනීය වෙයි.
අපි පවුල් එකොළහ සතියේ දින බෙදාගෙන මේ ස්ථානයට සියලූ පුද සත්කාර කරනවා. ස්ථානය පිරිසිදු කිරීම, උදේ හවස මල් පහන් පූජාව, ගිලන් පස පූජාව හා උදෑසන කිරි ආහාර පූජාව නොකඩවාම කරනවා යැයි ගම්වැසියන් පැවසුවේ මෙම පුදබිමේ ඉතිහාසය මෙන්ම හාස්කම් ගැනද විස්තර කරමිනි.
ස්තුතිය - හල්දුම්මුල්ලේ සුමනපාල තෙන්නකෝන් මහතාට හා චන්ද්‍රා ලක්මාලි රණසිංහ මහත්මියට
ඊළඟ සතියේ රන්වන් ගුහාවට යමු.
බදුල්ලේ පාලිත ආරියවංශ
2013 අගෝස්තු මස 24 00:00:57 | ලංකාදීප කර්තෘ මණ්ඩලය
1 comment:
තව තවත් මෙවැනි හෙලිකිරිම් සිදුකිරිමට ශක්තිය ෙධෙර්ය ලැබේවා.
Post a Comment